De gouden driehoek van leraar, ouders en kind

Thuis in Taal is een wetenschappelijk onderbouwde aanpak voor taalversterking bij jonge kinderen. In de aanpak zijn daarvoor zeven stappen geformuleerd die pedagogisch medewerkers en leerkrachten kunnen zetten. De sleutel is een goede samenwerking met en respectvolle benadering van alle ouders.

Kinderen leren taal thuis. Daar verblijven ze ook veruit de meeste uren van hun jonge leven. Wil je de taal van kinderen een steuntje in de rug geven, dan investeer je in de relatie met hun ouders. Hoe dat het beste kan, weten we dankzij het onderzoek van dr. Martine van der Pluijm en de door haar ontwikkelde aanpak Thuis in Taal.

Vaak ontstaat de samenwerking tussen professionals, ouders en kinderen als vanzelf. Maar als de verschillen tussen school en thuis groter zijn, kan het lastig worden. Meertaligheid, onbekendheid over en weer met culturele verschillen, soms achterhaalde ideeën over hoe leren werkt of wat er verwacht wordt … Dat alles kan leiden tot ongemak en onbegrip. En dat is jammer. Want leren doe je in een veilige omgeving.  

Zeven stappen naar een taalrijke omgeving

De aanpak Thuis in Taal helpt leraren en pedagogisch medewerkers op weg. De stappen zijn de volgende:

  1. Ken de taalomgeving thuis
  2. Bepaal de koers met collega’s en ouders
  3. Werk aan wederkerige relaties met alle ouders
  4. Zorg voor passende ouder-kindactiviteiten en interacties
  5. Ondersteun de rol van ouders
  6. Geef taal prioriteit
  7. Help taal uitbreiden.

De meeste pedagogisch professionals willen dolgraag direct aan de slag met stap 7: het uitbreiden van de taal. Toch blijkt het effectiever om stap voor stap te werken.

Wekelijkse ouder-kindactiviteit

Het hart van de aanpak is een wekelijkse ouder-kindactiviteit, tijdens de inloop bijvoorbeeld. Alle ouders worden dan actief uitgenodigd in gesprek te gaan met hun kind. Plezier en veiligheid staat bij die activiteit voorop. Juist de ouders met de minste opleiding en taalvaardigheid ervaren dan dat ze alles in huis hebben om hun kind vooruit te helpen: je hoeft niet te kunnen lezen! Je mag gerust in je eigen taal praten! Je doet het uitstekend en het is niet zo ingewikkeld! (Zie ook de handreiking Blij(f) praten! (pdf)).

De resultaten: het duurt even, maar dan heb je ook wat!

De aanpak heeft tijd nodig. Dat kan wel eens frustrerend zijn. Maar wie geduld heeft, wordt beloond. Uit het onderzoek blijken de volgende resultaten:

  • Ouders én leerkrachten vinden het prettig om op deze manier samen te werken
  • Alle ouders (ook de hoogopgeleide) gaan meer praten met hun kinderen

Het is natuurlijk zeer aannemelijk dat dit laatste een positief effect heeft op de taalontwikkeling van de kinderen. De uitkomsten van dat onderzoek laten echter nog even op zich wachten.

Thuis in Taal is maatwerk

Helaas bestaat er geen kant-en-klaar Thuis in Taalpakketje. Volgens deze aanpak samenwerken met ouders doe je ook niet van de ene dag op de andere. Leerkrachten en pedagogisch medewerkers hebben tijd nodig zich voor te bereiden, zich te verdiepen in de zeven stappen van de aanpak en te onderzoeken wat er al goed gaat en wat er beter kan. Ze moeten over de aanpak kunnen sparren met collega’s in de eigen en in zusterorganisaties en met medewerkers ouderbetrokkenheid.

Iedereen doet mee

De aanpak werkt bovendien pas als alle betrokkenen zich erachter scharen. Niet alleen de uitvoerenden, maar zeker ook leidinggevenden, intern begeleiders, bestuurders en beleidsmakers. Zij moeten deze visie op taalverwerving, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, uitdragen in hun beleid. Ze moeten prioriteit durven geven aan taalverwerving binnen de organisatie. En ze moeten medewerkers ondersteunen die deze weg durven en willen kiezen. En vervolgens hebben die medewerkers tijd, ruimte en middelen nodig …

Een aanpak voor de aanpak

Er is kortom geen sprake van een methode die je eenvoudig over de schutting gooit. Er is wel een inmiddels breedbeproefde manier om de aanpak te introduceren in gemeenten, op scholen, organisaties voor kinderopvang en VVE’s. Wil je meer weten, neem dan contact met ons op.

Op dit moment onderzoekt Martine wat het effect is als de ouders van de kinderen die dat het meest nodig hebben, ook thuis begeleid worden. Dat onderzoek wordt in 2024 afgerond. Lees er hier meer over.